کیفرخواست چیست؟

کیفرخواست یکی از اصطلاحات حقوقی مهم در پرونده های کیفری می باشد . مهمترین قراری که در دادسرا از سوی دادستان صادر می گردد کیفرخواست میباشد . تقاضای دادسرا از دادگاه کیفری برای تعیین مجازات یا اقدامات تامینی و تربیتی درباره متهم، به عنوان مدعی العموم ، کیفرخواست نامیده می‌شود. در ماده ۲۷۹ آیین دادرسی کیفری به موارد الزامی مندرج در کیفرخواست اشاره شده است. پس از صدور کیفرخواست توسط دادستان یا معاون ایشان، پرونده برای رسیدگی به دادگاه ارسال می شود .  

انواع کیفرخواست

 کیفرخواست به دو صورت ممکن است از سوی دادستان صادر گردد که به شرح ذیل است.

• کیفرخواست کتبی

کتبی بودن کیفرخواست از معمول ترین شکلی است که دادسرا نسبت به آن اقدام مینماید. دادستان یا نماینده او تنها مقام صالح برای صدور کیفرخواست هستند که بر اساس ماده ۲۷۹ قانون آئین دادرسی کیفری باید موارد مشخصی را در آن ذکر کنند و به دادگاه صالح رسیدگی به جرم مربوطه تقدیم نمایند. 

• کیفرخواست شفاهی

به موجب ماده 86 قانون آیین دادرسی کیفری در صورتی میتوان به صورت شفاهی اقدام به ارجاع پرونده و رسیدگی در دادگاه نمود که موضوع دعوای کیفری خارج از موارد بیان شده در ماده ۳۰۲ قانون آئین دادرسی کیفری باشد. این در صورتی است که تحقیقات مقدماتی به صورت کامل انجام شده باشد و متهم و شاکی حضور داشته باشند دادستان میتواند دعوا را فورا در دادگاه به طور شفاهی مطرح نماید.

بنابراین شرایط طرح دعوی کیفری بدون کیفرخواست یا به عبارتی دیگر کیفر خواست شفاهی عبارت است از : 

1. شاکی و متهم حاضر باشند.
2. متهم حاضر و شاکی وجود نداشته باشد یا گذشت کرده باشد.
3. تحقیقات مقدماتی کامل باشد.
4. موضوع از جرایم ماده (۳۰۲) مانند سلب حیات ، حبس ابد نباشد.

 مندرجات و محتویات کیفرخواست

مندرجات کیفرخواست صادره از دادسرا بر اساس ماده ۲۷۹ قانون آئین دادرسی کیفری باید شامل موارد زیر باشد:

1. مشخصات متهم، شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، شهرت، سن، شغل، شماره ملی، شماره شناسنامه، تابعیت، مذهب، محل اقامت و وضعیت تاهل او
2. آزاد، تحت قرار تامین یا نظارت قضائی بودن متهم و نوع آن و یا بازداشت بودن وی با قید علت و تاریخ شروع بازداشت
3. نوع اتهام، تاریخ و محل وقوع جرم اعم از بخش، دهستان، روستا، شهر، ناحیه، منطقه، خیابان و کوچه
4. ادله انتساب اتهام
5. مستند قانونی اتهام
6. سابقه محکومیت موثر کیفری متهم
7. خلاصه پرونده شخصیت یا وضعیت روانی متهم

نحوه صدور کیفرخواست 

دادسرا پس از ارجاع شدن پرونده اقدام به انجام تحقیقات درباره مدارک و مستندات پرونده میکند تا از وضعیت وقوع جرم و انتساب آن به متهم آگاهی کامل پیدا کند. زمانی تمامی تحقیقات مقدماتی از سوی دادسرا صورت گرفته باشد باید با تمام مدارک و شواهدی که تا این زمان کسب شده است که بیان کننده مجرمیت متهم میباشد برای رسیدگی دقیق و صدور رای قطعی و نهایی به دادگاه صالح ارجاع داده شود. در صورتی قاضی دادسرا پس از انجام تحقیقات معتقد به ارتکاب جرم توسط متهم داشته باشد باید اقدام به صدور قرار جلب به دادرسی نماید . این قرار باید به نظر دادستان برسد ، در صورت موافقت داستان با تحقیقات انجام شده و قرار جلب به دادرسی ، دادستان به صدور کیفر خواست موافقت خود را با قرار صادره و ارجاع پرونده به دادگاه صالح اعلام می دارد .

 اعتراض به کیفرخواست 

قرار های صادره از سوی دادسرا  از جنبه های مختلفی تقسیم بندی میشوند. یکی از وجه تمایز میان قرار ها از حیث قطعی یا غیرقطعی بودن آنهاست.

قرارهای غیر قطعی به مواردی گفته میشود که میتواند از سوی کسی که به ضرر آن صادر شده است مورد اعتراض قرار گیرد.اما امکان اعتراض یا تجدیدنظر در خصوص قرارهای قطعی وجود نخواهد داشت. کیفرخواست از دسته قرار های قطعی و غیر قابل تجدید نظر است.

تاثیر گذشت شاکی پس از صدور کیفرخواست

برای بررسی تاثیر گذشت شاکی بر روی کیفرخواست باید جرایم را به دو دسته قابل گذشت و غیرقابل گذشت تقسیم بندی کنیم.

در صورتی که جرم ارتکابی از سوی متهم قابل گذشت بوده باشد و کیفرخواست صادر شده اما به دادگاه ارسال نشده باشد، دادستان میتواند از آن عدول کرده و قرار موقوفی تعقیب صادر نماید.

اما در جرایم غیرقابل گذشت اگر شاکی رضایت خود را به صورت کتبی یا شفاهی به دادستان اعلام نمیاد و همچنین شرایط دیگر نیز جمع باشد، دادستان میتواند قرار تعلیق تعقیب را صادر نماید. صدور این قرار بر اساس خواست دادستان و جمع بودن شرایط است.

تعلیق تعقیب زمانی که صادر میشود رسیدگی به جرم به حالت معلق در می آید به این معنی که اگر جرم دیگری در مدت زمان مشخص از سوی متهم ارتکاب نیابد، رسیدگی منتفی میشود اما اگر جرم دیگری مرتکب گردد علاوه بر رسیدگی به جرم جدید، مورد تعلیق یافته نیز به جریان خواهد افتاد .