اعتراض به نظر کارشناس دادگستری

اعتراض به نظر کارشناس دادگستری در صورتی که دادگاه یا اداره ثبت موضوعی را به کارشناسی ارجاع می کند ، پس از وصول نظریه کارشناسی اخطاریه ای به خواهان و خوانده ارسال می شود که جهت ملاحظه و بررسی نظر کارشناس در شعبه حضور یابند.اصحاب دعوا پس از مشاهده نظر کارشناس می توانند نسبت نظر کارشناس اعتراض کنند. اعتراض به نظر کارشناس باید مبتنی بر دلایل و جهاتی باشد و در مهلت قانونی اعتراض به نظر کارشناس رسمی دادگستری را به مرجع مربوط ( دادگاه یا اداره ثبت ) تقدیم نمایند.

جهات و دلایل اعتراض به نظر کارشناس دادگستری 

1.  یکی از جهات اعتراض  بـه نظـر کارشـناس، عـدم صـراحت در نظریـه کارشناسی است. به موجب ماده 262 قانون آیین دادرسی مدنی  اظهار نظـر کارشـناس باید صریح باشد . ماده 19 قانون کانون کارشناسان رسـمی دادگسـتري نیـز بـه نحـو مشابهی مقرر می دارد: اظهار نظر کارشناسی باید صریح باشد. همچنـین ، در تبصـره یک ماده یک قانون تشکیل سازمان پزشکی قانونی کشور چنین آمده اسـت کـه : اظهـار نظر پزشکی قانونی باید روشن باشد . بنابراین در صورتی که نظر کارشناس در خصوص موضوع کارشناسی صریح و روشن نباشد از موارد و دلایل اعتراض به نظریه کارشناسی می باشد .
2. یکی دیگر از جهات و دلایل اعتراض به نظر کارشناس ، موجـه و مستدل نبودن نظریه کارشناسی است ؛ زیرا  مطابق ماده 262 قانون ایین دادرسی مدنی ، اظهار نظـر کارشـناس باید موجه باشد . مطابق صدر ماده 19 قانون کانون کارشناسان رسمی  که مقرر میدارد: اظهارنظر کارشناسی باید مستدل باشد . صدر تبصـره یـک مـاده یک قانون تشکیل سازمان پزشکی قانونی نیز همـین شـرط را بـراي اظهـارنظر پزشـکی قانونی ضروری دانسته است . بنابراین کارشـناس بایـد از تحقیقات و تصدیقات خود نتیجه گیري موضوعی نموده و آن را مستدلاً اعلام نماید.
3. مورد دیگر از جهات اعتراض به نظر کارشناس، عـدم مطابقـت محـدوده نظریـه کارشناسی بـا قـرار کارشناسی و عدم توجه و اظهار نظر کارشناس نسبت به تمامی مـوارد منـدرج در قـرار است؛ زیرا از یک سو، نظر کارشناس باید محدود به موضوع ارجـاع شـده باشـد و وي نباید خارج از موضـوع اظهـار نظـر کنـد و از سوي دیگر، کارشناس باید نسبت به تمام مسائلی که دادرس نظر او را در مورد آنها جویا شده، اظهار نظر کند و به بیان دیگر، نظر کارشناس بایـد جـامع باشد. لذا، اگر کارشناس در مورد یکی از مسائلی که دادگاه نظر او را درخواست نموده، سکوت کرده باشد، این سکوت موجب ابهام و اجمال نظریه می گـردد و ممکـن اسـت اعتبار آن را زیر سؤال ببـرد . بنابراین، اگر نظر کارشناس بدون توجه به بخشـی از مـوارد درخواسـتی دادرس در قرار کارشناسی صادر شود یا افزون بر آنچه که مورد درخواست بوده، نسبت بـه مسـئله دیگري اظهار نظر گرددد، این امر می تواند از اسباب طرح اعتـراض بـه چنـین نظـري و حتی نقض رأي صادره بر اساس آن باشد .
4. مخالفت نظر کارشناس با اوضاع و احوال محقق و معلوم مـورد کارشناسـی از دیگر جهات اعتراض به نظر کارشناس است. به موجب ماده 265 قـانون آیین دادرسی مدنی که مقرر مـی دارد: در صورتی که نظر کارشناس با اوضاع و احوال محقق و معلوم مـورد کارشناسـی مطابقـت نداشته باشد، دادگاه به آن ترتیب اثر نخواهد داد . ماده 93 قانون آیین دادرسی کیفری نیـز بـا عبـارتی مشابه، دادرس را مکلف کرده است که در صـو رت تنـاقض نظـر پزشـک بـا اوضـاع و احوال واقعه، به جلب نظر پزشکان داراي تخصص بیشتر در آن زمینه بپردازد. مـی تـوان گفت منظور از اوضاع و احوال محقـق و معلـوم مـورد کارشناسـی نیـز واقعیـت هـاي موجود در خصوص مورد کارشناسی است که تردید و شـبهه اي در آن وجـود نـدارد . بنابراین، در صورتی کـه نظـر کارشـناس مخـالف چنـین اموري باشد، می توان به نظریه کارشناسی مزبور اعتراض کرد .
5.  آخرین مورد از جهات  اعتراض به نظر کارشناس وجود جهات رد کارشناس می باشد . یعنی در صورتی که کارشناس با اصحاب دعوا قرابتی داشته باشد به موجب ماده 261 قانون آیین دادرسی مدنی  و تبصره 2 مـاده 18 قـانون کـانون کارشناسـان رسـمی،  کارشناس باید قبل از مباشرت به کارشناسی مراتب را به طور کتبی به دادگاه اعلام دارد ، چنانچه کارشناس با وجود جهات رد، اقـدام به اظهار نظر در خصوص مورد کارشناسی نماید، نه تنها مرتکب تخلـف انتظـامی شـده است، بلکه طرح اعتراض نسبت به این نظریه از سوي اصحاب دعوا امکان پذیر خواهـد بود، هرچند که چنین اعتراضی قبل از توجه بـه خـود نظریـه، نـاظر بـه نحـوه انتخـاب کارشناس تلقی میگردد. باید توجه داشت که مبناي جهات رد کارشناس همان جهات رد دادرس است ، که مبتنی بر اصل لزوم رعایـت بیطرفی از جانب اوست .

مهلت اعتراض به نظر کارشناس دادگستری

مهلت اعتراض به نظریه کارشناس در دادگاه : مطابق ماده 260 قانون آیین دادرسی مدنی و 161 قانون آیین دادرسی کیفری مهلت اعتراض به نظر کارشناس رسمی دادگستری در دادگاه عمومی حقوقی و کیفری یک هفته می باشد. پس از اینکه نظریه کارشناس به دفتر دادگاه رسید باید تمام مراتب به اصحاب دعوا (خواهان و خوانده ) دعوا ابلاغ شود. آنها می توانند ظرف مدت زمان یک هفته از  تاریخ  ابلاغ به دفتر دادگاه مراجعه  و اعتراض دهند.

مهلت اعتراض به نظریه کارشناس در اجرای احکام مدنی : در مرحله اجرای احکام مدنی مطابق ماده ۷۵ قانون اجرای احکام مدنی مهلت اعتراض به نظر کارشناس مدت 3 روز از تاریخ ابلاغ اخطاریه می باشد. بنابراین چنانچه نسبت به ارزیابی و فروش مال توقیف شده اعتراضی داشته باشید باید ظرف مدت 3 روز به نظریه ارزیابی اعتراض کرد .

مهلت اعتراض به نظریه کارشناس در اداره ثبت :  مطابق ماده 101  آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی ، هر یک از طرفین پرونده که نسبت به نتیجه ارزیابی معترض باشد، می تواند اعتراض خود را حداکثر ظرف پنج روز از تاریخ ابلاغ نتیجه ارزیابی به اداره ثبت یا اداره اجرا اعلام کنند .

نحوه اعتراض به نظر کارشناس دادگستری

اعتراض به نظر کارشناس به موجب لایحه ای توسط اصحاب دعوا به مرجع مربوطه انجام می شود . بر اساس رویه دادگاهها و قانون در صورت اعتراض به کارشناس یک نفره پرونده و موضوع به هیئت سه نفره کارشناسی ارجاع داده می شود. در صورتیکه یکی از طرفین یا هر دو طرف به نظر هیئت اعتراض داشته باشند در مرحله بعد کارشناسی به هیئت 5 نفره ارجاع می شود و اگر مجددا مورد اعتراض قرار گیرد هیئت بعدی متشکل از 7 نفر خواهد بود به همین ترتیب 9 و11   نفره ارجاع خواهد شد .

از مواد قانونی 260، 263 و 265 قانون آیین دادرسی مدنی چنین بر می آید که تشخیص کفایت کارشناسی از جهت تکرار، فقط با دادگاه است و تا هر زمانی که دادگاه صلاح بداند می تواند اعتراض نسبت به کارشناسی را قبول کند و موضوع را به هیئت دیگری ارجاع دهد.

اعتبار نظر کارشناس رسمی دادگستری

نظر کارشناسی به عنوان یکی از ادله برای قاضی دادگاه الزام آور نیست و تشخیص ارزش نظریه کارشناسی  با قاضی دادگاه است. باید متذکر شد دادگاه در صورتی اعتراض به نظر کارشناس را قبول می کند که نظر کارشناس دارای ایراد و اشکال موجهی باشد در غیر این صورت دادگاه  اعتراض به نظر کارشناس را نمی پذیرد .