غایب مفقود الاثر

غایب مفقود الاثر ، در اصطلاح به شخصی اطلاق می‌گردد که مدت عرفا مدیدی خبری از او برای خانواده‌اش در دست نیست به نحوی که زنده بودن و یا فوت او مشخص نیست؛ در این حالت ابتدا به درخواست ورثه و یا ذینفع برای اداره‌ی اموال او توسط دادگاه خانواده‌ی محل آخرین اقامتگاه غایب، امین تعیین می‌‌گردد،سپس به درخواست ورثه یا ذینفع با طرح دادخواست و پس از طی تشریفات مصرحه قانونی ، حکم‌ موت فرضی صادر می‌گردد.

موارد صدور حکم موت فرضی غایب مفقودالاثر

1. وقتی که ده سال از تاریخ آخرین خبری که از حیات غایب رسیده است گذشته و در انقضاء آن مدت، سن غایب از هفتاد و پنج سال گذشته باشد.
2. وقتی یک‌ نفر از نیروهای مسلح بوده، در زمان جنگ مفقود شده و سه سال از تاریخ انعقاد صلح بگذرد و خبری از او نرسد، و همچنین پس از گذشت مدت پنج سال از خاتمه‌ی جنگ، در زمانی که صلح محقق نگردد.
3. در زمانی که شخصی در سفر دریایی در کشتی بوده و آن کشتی غرق شده باشد و سه سال از تاریخ آن‌ بگذرد بدون آنکه خبری از آن فرد برسد.

شرایط صدور حکم موت فرضی غایب مفقود الاثر

برای صدور حکم موت فرضی از دادگاه موارد زیر می‌بایست رعایت گردد؛

1. درخواست از سوی اشخاص ذینفع از جمله ورثه‌ی غایب و وصی و موصی‌له او “مطابق با ماده‌ی ۱۵۳ قانون امور حسبی”
2. گذشت مدت متعارف، که در توضیحات فوق به آن اشاره شد.
3. سه بار نشر آگهی در روزنامه محل و کثیرالانتشار هر کدام به فاصله‌ی یک ماه مبنی بر اینکه اشخاصی که ممکن است از غایب خبری داشته باشند را دعوت نمایند.
4. گذشت مدت زمان یک‌سال از تاریخ اولین اعلان.

زمان صدور حکم موت فرضی غایب مفقود الاثر

چنانچه از تاریخ آخرین خبری که از زنده بودن غایب به خانواده و خویشاوندان او رسیده است، مدتی گذشته باشد، که عرفا چنین شخصی در آن‌مدت زنده نمی‌ماند،حکم موت فرضی او صادر می‌شود؛

تعیین امین برای اداره‌ی اموال و دارایی‌های غایب مفقود الاثر

دادگاهی که در محل آخرین اقامتگاه غایب می‌باشد، برای اداره اموال او یک‌ نفر امین را معین می‌نماید و تا زمانی که امین تعیین نشده باشد، اداره این اموال بر عهده دادستان است.

اولویت نصب امین برای غایب مفقود الاثر از سوی دادگاه

این اولویت ابتدا در بین خویشاوندان از جمله : پدر، جد، مادر، اولاد و زن یا شوهر او می‌باشد. در صورت نبودن هر یک از نامبردگان، سایر نزدیکان نسبت به دیگران ارجحیت خواهند داشت.

شرایط تصرّف موقت ورّاث بر اموال غایب مفقود الاثر

1. قانونگذار امکانی را پیش‌بینی نموده است که پیش از صدور حکم موت فرضی، ورثه بتوانند بطور موقت تصرف در اموال غایب داشته باشند که در ادامه به بیان آنها می‌پردازیم؛
2.  غایب مفقودالاثر برای اداره‌ی اموال خود کسی را معین ننموده باشد.
   دو سال از آخرین خبر او گذشته باشد،بدون آنکه زنده بودن و یا فوت او مشخص شده باشد.
   در صورت تحقق دو شرط فوق وراث غایب می‌توانند پیش از آنکه حکم موت فرضی صادر شود،از دادگاه تقاضا نمایند که دارایی‌های غایب را به تصرف آنها بدهد؛

لزوم دادن ضمانت از سوی ورّاث جهت تصرف در اموال غایب

وراث برای تصرف موقت در اموال می‌بایست به دادگاه ضامن بدهند؛
چرا که ممکن است غایب پیدا شده و مراجعت نماید و همچنین اشخاص ثالثی طلبی از او داشته باشند، که در اینصورت می‌بایست وراث پاسخگو بوده و از عهده‌ی مطالبات این اشخاص برآیند.

تقسیم املاک غائب مفقود الاثر

مطابق رای وحدت رویه شماره۵۹/۲۹ تاریخ ۱۳۶۰/۰۱/۱۵ هیئت عمومی دیوان عالی کشور تقسیم املاک غایب از صلاحیت واحد ثبت خارج و در صلاحیت دادگاه‌های دادگستری خواهد بود.

پیدا شدن غایب بعد از صدور حکم‌ موت فرضی

در این صورت ورّاث می‌بایست هر آنچه از عین،عوض و منافع اموال غایب تصرف نموده‌اند،در صورتی که موجود باشد، به او مسترد نمایند،مگر آنکه اموال مورد نظر بطور کلی از بین رفته باشد که در این خصوص مسئول نخواهند بود.

درخواست طلاق از سوی زوجه ی غایب مفقود الاثر

هر گاه مرد چهار سال تمام غایب مفقود الاثر باشد و زن هیچ خبری از او نداشته باشد،زوجه می‌تواند پس از اجرای تشریفات ماده ۱۰۲۳ از قانون مدنی مبنی بر نشر آگهی که در مطالب فوق به آن اشاره گردید، از دادگاه تقاضای طلاق نماید؛
البته یادآوری می‌گردد که قید مدت چهار سال، مانع از آن نیست که زوجه در صورت اثبات عسر و حرج ناشی از غیبت زوج، با مدت زمان کمتری تقاضای طلاق را از دادگاه نماید.

پرداخت نفقه‌ی افراد واجب النفقه‌ی غایب مفقود الاثر

برای اموال غایب مفقودالاثر امین تعیین می‌گردد،لذا ایشان موظف هستند نفقه‌ زوجه‌ی دائم، موقت و اولاد غایب را از محل دارایی‌های او مطابق قانون پرداخت نماید.

دادگاه صالح برای طرح دعوی راجع به غایب مفقود الاثر

مطابق با ماده‌ی ” ۴ ” از قانون حمایت خانواده رسیدگی به موضوع فوق از جهت صلاحیت ذاتی با دادگاه خانواده‌ است؛ همچنین به لحاظ صلاحیت محلی، مطابق ماده‌ی ۱۲۶ قانون امور حسبی طرح دادخواست در محل آخرین اقامتگاه غایب خواهد بود.

در نتیجه با توجه به مطالب اعلام شده در می‌یابیم هریک از ورّاث و اشخاص ذینفع می‌توانند با مراجعه به دفاتر الکترونیک خدمات قضایی، ضمن رعایت و اجرای تشریفات قانونی پیش‌گفته،اقدام به طرح دادخواست دقیق راجع به غایب مفقودالاثر نموده و نتیجه مطلوبی را کسب نمایند.