گواهی رشد

گواهی رشد حکمی است که از سوی دادگاه صالح ، برای شخصی که به بلوغ شرعی رسیده است، ولی به سن قانونی نرسیده است و قانونا رشید فرض نمی شود صادر می گردد. به عبارت دیگر پس از صدور  گواهی رشد ، دختران و پسران زیر 18 سال که به سن بلوغ رسیده اند ، می توانند به خروج از حجر علاوه بر امور غیر مالی، در امور مالی خود را نیز دخالت کرده و هر نوع تصرفی بنمایند . زیرا صدور حکم رشد، به منزله تایید رشد ( عقل معاش ) فرد و برخورداری وی، از قدرت تجزیه و تحلیل امور مالی می باشد.

شرایط لازم برای دریافت گواهی رشد

 به موجب ماده 1210 و تبصره های ذیل آن ، افرادی که به سن رشد ( هجده سال ) نرسیده باشند حق تصرف در اموال خود را ندارند . مگر اینکه اینکه رشد آنها اثبات شود . تبصره الحاقی ماده 1210 قانون مدنی مقرر می دارد: اموال صغیری را که بالغ شده است، در صورتی می‌ توان به او داد که رشد او ثابت شده باشد. براساس این ماده، نمی توان مانع اجرای حقوق مالی، توسط دختر و پسر بالغ زیر 18 سالی شد که حکم و گواهی رشد آن ها، صادر گردیده است؛ سن بلوغ در دختران، نه سال تمام قمری و در پسران، 15 سال تمام قمری می باشد .

ولی قانونگذار با رعایت شرایط زیر امکان دریافت گواهی رشد را برای اشخاصی که شرایط مذکور را دارا نمی باشند ، فراهم نموده است .

1.  متقاضی باید به سن قانونی بلوغ که 9 سال تمام قمری، برای دختران و 15 سال تمام قمری، برای پسران است، رسیده باشد.
2. اثبات رشد توسط متقاضی گواهی رشد و احراز رشد او به وسیله دادگاه که معمولا به موجب نامه استعلام پزشکی قانونی در خصوص رشد و نظر قاضی پرونده (پس از پرسیدن سوالات حکم رشد از دختر و پسر و بررسی پاسخ ها) تایید گردد.

مدارک لازم جهت صدور حکم رشد

 مدارک لازم جهت درخواست گواهی رشد عبارت است از :

• حساب کاربری ثنا ( ثبت نام در سامانه ثنا )
• مدارک هویتی متقاضی صدور حکم رشد مانند شناسنامه و کارت ملی
•  دادخواست صدور گواهی رشد
• استشهادیه محلی
• مدارک و مستندات حدوث رشد

سن رشد چیست؟

سن رشد و سن بلوغ با یکدیگر متفاوت است. در قوانین مدنی پیش از انقلاب اسلامی، سن رشد  18 سال تمام شمسی در نظر گرفته می شد و تفاوتی در بین دختر و پسر ازاین لحاظ وجود نداشت. اما در حال حاضر با اصلاح قانون مدنی در سال 1361 ، دیگر هیچ منبع قانونی مبنی بر وجود 18 سال به عنوان سن رشد وجود ندارد و تا قبل از رسیدن به سن بلوغ ، صدور حکم رشد برای دختر و پسر ممکن نیست.

به موجب تبصره دو ماده 1210 قانون مدنی و رای وحدت رویه شماره 30 دیوان عالی پسر پس از تمام شدن 15 سال قمری و تا قبل از تمام شدن 18 سال شمسی، و دختر بعد از تمام شدن 9 سال قمری و تا قبل از اتمام 18 سال شمسی قادر هستند تقاضای گواهی رشد بدهند. همچنین باید به این نکته توجه داشت که بحث حکم رشد، تنها مربوط به امور مالی و اموری مانند خرید، فروش، رهن، اجاره می‌شود و این حکم ارتباطی با امور غیر مالی نخواهد داشت.

نحوه صدور حکم رشد

گواهی رشد به سندی گفته می شود که در آن گواهی میشود که شخص بالغ شده قبل از به اتمام رسیدن 18سال سن شمسی، از لحاظ عقلی و ذهنی ، توانایی تشخیص سود و زیان مالی و قدرت ذهنی تجزیه و تحلیل امور مختلف را دارد ، به عبارت دیگر دارای عقل معاش می باشد و دیگر نیازی به سرپرست و یا شخص دیگری که بخواهد در امور وی نظارت کند نمی باشد. در این صورت دادگاه بعد از ارجاع فرد متقاضی به پزشکی قانونی جهت معاینه و دریافت پاسخ پزشکی قانونی مبنی بر وجود قوه تشخیص و درک مسایل مالی و احراز شخصی رشد توسط قاضی محترم در نهایت اقدام به انشاء رای گواهی رشد می نماید .

به این ترتیب افرادی که زیر 18 سال سن دارند، در مواردی مانند انحصار وراثت، دریافت وام ازدواج، دریافت دیه، اجازه برای خروج از کشور وسایر موارد مالی دیگر که تصرف در امور مالی محسوب می شود می توانند درخواست گواهی و صدور حکم رشد بدهند.

گواهی رشد دختر

صدور گواهی رشد در دختران بعد سن بلوغ آنها یعنی نه سال می باشد ، یعنی دختر ها می توانند بعد از سن نه سال تقاضای گواهی رشد را مطرح کنند، اما به دلیل اینکه به طور معمول افراد در سنین 9 و 10 سال قدرت و توانایی درک مسایل مالی و تشخیص سود و زیان خود را ندارند ، امکان صدور گواهی رشد وجود ندارد . معمولا دادگاه ها بعد از سنین 15 و 16 سال و در صورت تایید پزشکی قانونی اقدام به صدور گواهی رشد می نمایند .

گواهی رشد پسر

گواهی رشد در پسرها بعد از بلوغ یعنی سن 15 سال قابل رسیدگی می باشد . تفاوت گواهی رشد در پسر و دختر به تفاوت سن بلوغ در آنها بر می گردد . پسر بعد از 15 سالگی می توانند درخواست صدور گواهی رشد را مطرح نمایند .

دادگاه صالح به رسیدگی به درخواست گواهی رشد

به موجب بند 12 ماده 4 قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۲ صدور حکم رشد در صلاحیت دادگاه خانواده می باشد .

رای  و‌حدت‌ رو‌يه شماره 30  هيأت عمومی ديوان‌ عالی كشور در خصوص گواهی رشد

ماده (1210) قانون مدني اصلاحي 8/10/1361 كه علي‌ القاعده رسيدن صغار به سن بلوغ را دليل رشد قرار داده و خلاف آن را محتاج به اثبات دانسته ناظر به دخالت آنان در هر نوع امور مربوط به خود مي‌باشد مگر درمورد امور مالي كه به حكم تبصره (2) ماده مرقوم مستلزم اثبات رشد است به عبارت اخري صغير پس از رسيدن به سن بلوغ و اثبات رشد مي‌تواند نسبت به اموالي كه از طريق انتقالات عهدي يا قهري قبل از بلوغ مالك شده مستقلاً تصرف و مداخله نمايد .

قبل از اثبات رشد از اين نوع مداخله ممنوع است و براين اساس نصب قيم به منظور اداره امور مالي و استيفاي حقوق ناشي از آن براي افراد فاقد و‌ليّ خاص پس از رسيدن به سن بلوغ و قبل از اثبات رشد هم ضرو‌ري است.

بنابراين رأي دادگاه عمومي حقوق فسا قائم‌ مقام دادگاه مدني خاص دررحدي كه با اين نظر مطابقت دارد صحيح تشخيص مي‌شود. اين رأي بر طبق ماده (3) از مواد اضافه ‌شده به قانون آيين ‌دادرسي كيفري مصوب 1337 براي دادگاه‌ها در موارد مشابه لازم‌ الاتباع است.

نمونه دادخواست صدور حکم گواهی رشد

خواهان : آقا / خانم ……..

خوانده: 1. مدعی العموم (دادستان) 2. ولی یا قیم ( شخص متقاضی )

خواسته : تقاضای صدور حکم رشد

دلایل و مستندات : کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی – استشهادیه

ریاست محترم دادگاه خانواده

با سلام و درود

احتراما به استحضار می رساند اینجانب … فرزند … به شماره شناسنامه … کد ملی … بموجب مدارک سجلی تقدیمی در تاریخ … به دنیا آمده ام و سن اینجانب بیش از 15 سال تمام قمری است و اینجانب از لحاظ رشد، چه از نظر عقلی و چه از نظر جسمی به میزان کافی رسیده ام و شخصا قادر به اداره ی اموال و تصدی امور و تشخیص مصلحت و سود و زیان خود در تمامی زمینه های مالی و غیر مالی هستم . نظر به مراتب فوق، با توجه به مدارک تقدیمی مستنداً به ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی تقاضای صدور حکم رشد مستدعیست .