صلح نامه با عقد صلح از جمله عقود و قرارداد های پر کاربرد که هم در انجام معاملات و هم در رفع اختلاف وتنازع مورد استفاده بوده است . عقد صلح یا صلح نامه معمولا با هدف پیشگیری از وقوع اختلاف یا نزاع احتمالی در آینده یا رفع نزاع و اختلاف پیش آمده استفاده می شود.عقد صلح توافقی است که طرفین بر رفع اختلاف و تنازع موجود یا اختلافی که ممکن در آینده پیش آید تراضی می نمایند ماده ۵۷۲ قانونی مدنی در خصوص صلح مقرر می دارد : صلح ممکن است یا در مورد رفع تنازع موجود و یا جلوگیری از تنازع احتمالی در مورد معامله و غیر آن واقع شود .
عقد صلح یا صلح نامه در حقوق ایران و در میان مردم جایگاه خاص و ویژه ای دارد و آن قابلیت عقد صلح است که به موجب ماده ۷۵۸ قانون مدنی صلح می تواند در قالب هر عقد و قراردادی باشد و نتیجه آن معامله را داشته باشدبدون اینکه از احکام آن معامله پیزوی نماید . برای مثال طرفین می توانند عقد صلحی منعقد نمایند با موضوع بیع یا اجاره که نتیجه عقد صلح انتقال مالکیت باشد یا انتقال منافع باشد ولیکن احکام عقد بیع یا اجاره را نداشته باشد بلکه ملتزم به احکام و مقررات صلح می باشد .
شرایط صلح نامه یا عقد صلح
- عقد صلح جزو عقود لازم میباشد به بدین معنا که طرفین بدون وجود دلیل قانونی ( خیار) یا قراردادی ( شرط فسخ ) حق فسخ یکجانبه عقد صلح یا صلح نامه را ندارند .
- کفایت علم اجمالی به مورد صلح : از ماده ۷۵۲ چنین برداشت می شود که لازم نیست آنچه مورد صلح واقع شده است از تمام جهات معلوم باشد بلکه علم اجمالی برای صحت عقد صلح و صلح نامه کافی است .
- معین بودن مورد صلح : آنچه مورد صلح قرار می گیرد باید معین و مشخص باشد .طبق بند ۳ ماده ۱۹۰ معین بودن موضوع معامله از شرایط اساسی صحت معامله می باشد .
- عقد صلح یا صلحنامه می تواند معوض و یا بلا عوض باشد .
انواع صلح نامه ( انواع عقد صلح )
- صلح بر دعوا و رفع تنازع و اختلاف : در مواردی که اختلافی پیش آمده و دعوایی مطرح شده است طرفین دعوا می توانند با صلح آن را پایان دهند .
- صلح ابتدایی : بدون وجود دعوا و تنازع طرفین می توانند بر موضاعات مختلف صلح نمایند مانند ورثه متوفی که در تقسیم ترکه ( اموال متوفی ) صلح می نمایند .
- صلح معوض و صلح بلا عوض و محاباتی :اصولا صلح از عقود معوض است یعنی شخص در قبال مالی که به دیگری صلح می نماید مالی نیز از او دریافت می کند . در صلح بلا عوض فقط یک طرف مالی را به دیگری تملیک می کند و در قبال آن چیزی دریافت نمی کند .
- صلح محاباتی : صلح محاباتی صلحی معوض است با این تفاوت که عوض و آنچه در قبال صلح دریافت می شود بسیار ناچیز است مانند صلح آپارتمانی در عوض شاخه نباتی صورت گیرد صلح محاباتی است .
طرفین قرارداد صلح
صلحنامه و قرارداد صلح دو طرف دارد : ۱. مصالح ۲. متصالح
- مصالح کسی که که در صلحنامه مالی یا حقی را به دیگری صلح می نماید .
- متصالح کسی است که در عقد صلح یا صلحنامه مالی یا حقی به او صلح شده است .
صلح نامه رسمی و عادی
صلح نامه می تواند هم به صورت سند رسمی و هم به صورت عادی تنظیم شود . عقد صلحی که به موجب سند عادی و دست نویس تنظیم شده باشد ( صلحنامه عادی ) معتبر می باشد .
صلح نامه رسمی صلحی است که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شده باشد . صلحنامه رسمی قابل انکار و تردید نیست و در مقابل اشخاص ثالث نیز می توان به آن استناد کرد . بنابراین پیشنهاد میشود در صورتی که قصد تنظیم صلحنامه دارید اولا از صلح نامه رسمی استفاده کنید یعنی به موجب سند رسمی و در دفاتر اسناد رسمی صلح نامه خود را تنظیم نمایید دوم اینکه حتما در جهت نحوه تنظیم قرارداد صلح از وکلا و مشاوران حقوقی راهنمایی بخواهید .
کاربرد عقد صلح
عقد صلح کاربرهای بسیاری دارد و همچنانکه پیشتر گفته شد می توان در قالب عقد صلح انواع عقود و توافقات را مطرح کرد .
برای مثال عقد شرکت از عقود جایز می باشد یعنی طرفین عقد هر زمانی که بخواهند می توانند شرکت را فسخ نمایند که این باعث تزلزل و عدم اطمینان شرکا در انجام فعالتی اشتراکی در قالب عقد شرکت می باشد از این رو طرفین برای اطمینان و پایندی و التزام یکدیگر به شراکت می توانند موضوع شراکت خود را در عقد صلح بیاورند که نتیجه عقد شرکت را داشته باشد ولی از احکام صلح تبعیت نماید یعنی لازم باشد و نتوانند فسخ نمایند .
صلح عمرا
عقد صلح عمرا صلحی است که به موجب آن از طرف مالک برای شخص به مدت عمر مالک یا شخص ثالثی که می تواند شخص منتفع نیز باشد حق استفاده از منافع ایجاد می گردد. برای مثال شخص در قالب عقد صلح ملکی را به فرزندش واگذار می کند اما برای خود یا همسرش یا والدینش حق انتفاع عمرا قرار می دهد به این نحو که تا زمانی که زنده اند بتوانند از این ملک استفاده کنند اما مالکیت آن برای فرزندش می باشد. حتی اگر این ملک به فروش برسد حق انتفاع عمرا برای شخصی که حق عمرا برای اوست باقی خواهد ماند.
ابطال عقد صلح ( ابطال صلح نامه )
عقد صلح نیر مانند سایر عقود و قراردادها در صورت فقدان شرایط اساسی صحت معامله باطل خواهد بود شرایط ابطال قرارداد به موجب ماده ۱۹۰ قانون مدنی عبارت است از :
- قصد و رضای طرفین عقد
- اهلیت طرفین
- موضوع معین
- مشروعیت جهت معامله
موارد بطلان عقد صلح
-
فقدان مال الصلح
به موجب ماده ۷۶۷ قانون مدنی اگر بعد از صلح معلوم گردد که موضوع صلح منتفی بوده است صلح باطل است .
-
صلح بر امری غیر مشروع
برابر ماده ۷۵۴ قانون مدنی هر صلحی نافذ است جز صلح به امری ه غیر مشروع باشد . یعنی اگر موضوع صلح امر غیر مشروعی باشد آن صلح باطل است.
-
اشتباه در طرف مصالحه یا مورد صلح
ماده ۷۶۲ قانون مدنی در این خصوص مقرر داشته : اگر در طرف مصالحه و یا در مورد صلح اشتباهی واقع شده باشد صلح باطل است .در عقد صلح شخصیت طرف معامله علت اصلی صلح است بنابراین اگر مصالح طرف در شخصیت متصالح اشتباه کند صلح باطل است .
-
بطلان صلح دعوی مبتنی بر معامله باطله
اگر معامله واقع شده باشد و طرفین در صحت معامله توافق داشته باشند ولی در خصوص متفرعات آن با هم اختلاف داشته باشند و ای اختلافات را با صلح خاتمه دهند چون اصل معامله باطل بوده صلحی هم که مبتنی بر آن انجام شده است باطل است .
آقای م شش‌دانگ یک باب خانه را به خانم‌ها الف و ب صلح می‌کند و در عقد صلح مقرر میشود که آقای محسنی در هر زمانی اختیار فسخِ بالمباشرهٔ عقد را دارد. خانم‌ها الف و ب (متصالحین) در زمان مالکیت خویش، مبادرت به احداث اعیانی و تعمیرات کلی منزل مورد صلح می‌کنند. پس از فوت خانم الف، آقای م (مصالح) مبادرت به فسخ عقد صلح می‌کند. با توجه به مراتب موصوف، آیا متصالحین یا ورثهٔ آنها حق مطالبهٔ قیمت اعیانی و هزینه‌های تعمیر یک باب منزل مسکونی احداثی در ملک مورد صلح را دارند؟
با توجه به اینکه در فرض سؤال، برای خیار فسخ مُصالح زمان تعیین نشده است، لذا بر اساس ملاک مستفاد از مادهٔ ۴۰ قانون مدنی هم عقد باطل است و هم شرط. پس از بطلان عقد، متصالحین فقط حق مطالبهٔ قیمت را دارند؛ زیرا عقد صلح از عقود تملیکی است و اقدامات متصالحین، مالکانه بوده است. در صورتی که به لحاظ تسامحی بودن عقد صلح، آن را در این مورد صحیح بدانیم، متصالحین حق مطالبهٔ قیمت اعیانات و تعمیرات کلی را خواهند داشت؛ زیرا اقدام آنها عدوانی نبوده و کارشان محترم است.
آقای ز (مصالح) شش‌دانگ یک قطعه زمین متعلق به خودش در نیاوران را، به موجب عقد صلح غیرمعوّض و برای احداث مرکز توان‌بخشی معلولین واگذار می‌نماید. متصالح به جای ساخت مرکز مذکور، ملک را به دیگری می‌فروشد و خریدار در آن مجتمع مسکونی بنا می‌کند. آیا خواستهٔ مصالح مبنی بر صدور حکم به فسخ عقد صلح به‌خاطر اقدام متصالح در فروش آن ملک قابل پذیرش است؟
متصالح در قرارداد بر ساخت مرکز توان‌بخشی به‌عنوان شرط فعل در ضمن عقد صلح متعهد شده و چون به تعهدش عمل نکرده است، مصالح میتواند اجبار ایشان را به انجام تعهد درخواست نماید و اگر به جهاتی اجبار ایشان ممکن نباشد، خواستهٔ ایشان مبنی بر صدور حکم به فسخ عقد صلح قابل قبول است.
الف در دی ۱۴۰۱ یک قطعه زمین خود در لواسان را به فرزند ارشد خود (ب) در قبال نگهداری و مراقبت از فرزاد تا پایان عمر واگذار کرده و این قرارداد متعاقباً به مرحله اجرا درآمده است. از آنجا که الف در اسفند ۱۴۰۱ و مدتی بعد از اقدام مذکور فوت کرده است، آیا ب، شخص متعهدله، حق استرداد زمین را به ادعای انحلال قرارداد دارد؟
- باید عنوان نمود که عقد انعقادی هبه نیست؛ زیرا در هبه یک طرف مالی را به‌طور مجانی به طرف دیگر می‌بخشد و طرف دیگر نیز میتواند مالی را به او هبه کند. اما وقتی مبادله صورت می‌گیرد و شرط تسلیم زمین به فرزند و تحقق مالکیت، همراه با نگهداری پدر در مدت عمر وی قید میشود، این قرارداد فقط در قالب صلح معوض قابل پذیرش است نه هبه معوض. اگر ایراد شود که در صلح باید احتمال تنازع وجود داشته و یا رفع تنازع شرط باشد، باید گفت در فقه چنین شرطی وجود ندارد؛ لذا هر امری که قابلیت تنازع را هم نداشته باشد میتواند مورد صلح واقع شود. اضافه بر این، در مواد ۷۵۲، ۷۵۸ و ۷۶۲ قانون مدنی، صلح به‌عنوان عقدی مستقل پذیرفته شده است.
- از طرفی، چون صلح عقد لازم است، به دلالت ماده ۷۶۰ همین قانون جز با تخلف شرط قابل فسخ نیست. در مواد ۷۶۸ و ۷۶۹ قانون مدنی تعهدات اضافی مطرح میشود که فی‌نفسه خللی به عقد صلح وارد نمی‌سازد؛ ولی اگر اجرای تعهد میسر نشود، متعهدله (در فرض سؤال: پدر) میتواند با استناد به ماده ۲۴۰ قانون مدنی و برابر قاعده فقهی لاضرر و لا ضرار، صلح را فسخ کند و یا، اگر نگهداری او در مدت عمرش قائم به شخص خاصی نبوده باشد، ورثه را ملزم کند تا مخارج نگهداری وی را تا زمان حیات بپردازند.
- در این فرض، حق استرداد زمین وجود نخواهد داشت.اگر عقد مزبور را هبه نیز تلقی می کردیم، باز هم به دلیل هبه معوض بودن این امر(شرط نگهداری، عمل مشروعی است که گنجاندن آن در عقد با متن ماده ۸۰۱ قانون مدنی موافقت دارد)؛ این قرارداد، مستفاد از بند اول ماده ۸۰۳ قانون مدنی، به لحاظ رابطه پدر و فرزندی غیرقابل رجوع خواهد بود.
50 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید
با سلام واحترام، آیا صلح بلاعوض و رایگان وکیل برای خود در مقابل موکلش صحیح و قانونی است؟ (اختیار صلح به وکیل داده شده است اما هیچ پولی به موکل نداده است و برای خود مال را بدون اطلاع موکل صلح کرده است
اختیار صلح بلا عوض داشته باشد، بله. میتواند
شخصی یک قطعه زمین خویش را به یکی از فرزندان ذکور خود در قبال نگهداری و مراقبت از وی تا پایان عمر واگذار کرده و این قرارداد متعاقباً به مرحله اجراء درآمده است. از آنجا که متعهد (پسر) پس از مدتی فوت کرده است اولاً عنوان قرارداد فوق چیست؟ ثانیاً شخص متعهدله (پدر) حق استرداد زمین را خواهد داشت؟ و چه اقدام قانونی میتوان انجام داد؟
صلح به دو گونه است صلح بلاعوض، صلح معوض
صلح نیز برابر ماده ٧٦٠ قانون مدنی عقد لازم است و عقد لازم از طریق فسخ و انفساخ و اقاله منحل می شود. در صلح بلاعوض، متصالح میتواند انجام عملی را متعهد شود و اگر برای عدم انجام تعهد، ضمانتی پیش بینی نشده باشد یا اصطلاحاً حق فسخی مندرج نشده باشد عقد صلح قابل انحلال نیست
در فرض مسأله پدر ملک خویش را به پسر ذکورش صلح بلاعوض نموده و متقابلاً پسر متعهد به مراقبت و نگهداری پدر تا زمان فوت پدر را نموده است. حال متعهد (پسر) قبل از پدر فوت کرده و قادر به اجرای کامل تعهد نشده و شرط فسخی نیز پیش بینی نشده است لذا عقد صلح مذکور صحیح و غیر قابل فسخ بوده و صرفاً پــدر می تواند برابر مواد ۲۳۸ و ٢٤٤ قانون مدنی ورثه را با هزینه اموال متوفی، مکلف بـه اجرای تعهد نماید
به نظر میرسد هدف پدر در واقع بجای انعقاد صلح عمری، اقدام به شرح مسأله بوده که اقدام اشتباه و به ضرر مصالح است نتیجه اینکه در موارد مشابه، اگر قصد کمک به فرزند دارید صلح عمری منعقد نمایید.
پدرخانم من در زمان حیات یک قطعه زمین را به صورت صلح عمری به پسرش واگذار کرد. بعد از مدتی پسر با رضایت پدر اقدام به انتقال سند مالکیت همان ملک به نام شخص ثالثی نمود. الان ثابت شده پدرخانم در زمان اعلام رضایت در انتقال سند به شخص ثالث محجور بوده. چطور بقیه وراث می‌توانند ادعایی داشته باشند؟ درصورت ادعا با توجه به فوت پدر خانم تغییری در مالکیت زمین ایجاد میشود؟ در کل میخواهم بدانم با ثبت شکایت چه حقی از ملک به سایر وراث میرسد؟
سلام سوال شما هم نیاز به مدارک و اسناد مالکیت و نحوه انتقال و هم بررسی و تحلیل‌هایی را می‌طلبه فلذا درصورتیکه مدارک شما برای اثبات محجوریت کامل باشه مالکیت منقلب میشه وباانقلاب مالکیت وراث هم ذیحق خواهند شد
سلام من یک مادرم چهار فرزند دارم 3 دختر ویک پسر دو واحد منزل شخصی دارم میخواهم همسر و فرزندان با خبر نشن از را قانونی میخوام خونها را بنام چهار تایشان بطور مساوی تقسیم کنم البته با شرایط که تا زنده هستم بچها هیچ اختیاری نداشته باشن بعد از مرگم به انها تعلق گیرد در ضمن نمی خواهم بچها از این کارم با خبر شن لطفا راهنماییم کنید ممنون میشم
سلام. عملا آنچه که شما میخواید قانونا میسر نیست لذا شما از طریق پیشنهادی ما اقدام کنید.
اگر اصرار شما بر مساوی قسمت شدنه این تقسیم باید در زمان حیات شما انجام بشه. پس شما با مراجعه به دفتر اسناد رسمی منزل رو به نام چهار فرزندتون کنید با حفظ حق عمری نسبت به منزل برای خودتون.
حق عمری یعنی شما تا زمانی که زنده هستید کسی حق نداره نسبت به ملک اقدامی بکنه.
سلام سوال حقوقی درمورد صلح عمری داشتم،
من پدرم چند قطعه زمین تو شهرستان داره که قصد فروش داره ولی در عین حال میخواد صلح عمری هم براشون ترتیب بده، شکی که مانع انجام صلح عمریش میشه، اینه که اگه تمام زمین هارو در یک سند بعنوان صلح عمری انتقال بده به بچه هاش ، ایا فروش حتی یکی یا دو قطعه ازین زمین ها سند صلح عمری رو میتونه باطل کنه و بقیه زمین ها هم از صلح عمری خارج بشن و مجبور بشه دوباره قرارداد تنظیم کنه یا نه تاثیری نداره یا بهتره هر قطعه قرارداد صلح عمریه جداگانه ای داشته باشه،
سوال دیگم اینه که ایا برای صلح عمری محدودیتی مثل محدودیت وصیت که یک سوم امواله وجود داره، یا میتونی تمام اموالت رو هم صلح عمری کنی.
سلام برای هر ملک باید سند صلح عمری مجزا تنظیم شود. محدودیت های وصیت و ارث در صلح عمری وجود ندارد.
آیا یک فرد کل اموال خود را میتواند طی صلح عمری به فرد دیگری منتقل کند در صورتی که دارای چند وارث است؟
سلام. در صلح عمری فرد میتواند تمام اموال خود را به شخصی که می‌خواهد واگذار کند و هیچ محدودیتی برای او وجود نخواهد داشت
آیا مصالح میتواند از صلح رجوع کند؟یا به عبارت دیگر چه راه حلی وجود دارد که صلحنامه را باطل کرد؟؟
سلام با توجه به ماده 760 قانون مدنی، عقد صلح از عقود لازم بوده و جز در موارد فسخ به خیار و یا اقاله منحل نمی‌شود، لذا عقدی قابل رجوع نیست.
سلام ممنون از زحماتتون
من خواهرم فرزند نداره و طبق حصر وراثت از همسرش یک هشتم بهش از بهای عرصه و اعیان رسیده الان من از ایشون نگهداری میکنم و میخاد این سهم الارثشا که تحت تصرف ورثه ها (برادر و خواهرشوهرش)هست به من انتقال بده تا من هم مالک دائم سهم الارث باشم هم هر طرح دعوی علیه ورثه بتونم انجام بدم ، چه نوع صلحی باید تنظیم بشه
، قرارداد عقد صلح ، صلح نامه ، عقد صلح ،
ضمنا چون دوتا همسر هستن سهمشون نفری یک هشتم شده
با سلام
تمامی مواردی که فرمودید مصداق یک مورد است . می توانید نسبت به تنظیم مبایعه نامه یا صلح نامه جهت انتقال قدرالسهم از مال معین اقدام نمایید .در صورتی که مال معین نیست، تنظیم سند صلح رسمی باید انجام شود .
وقت خوش خوبید ببخش یه سوال دارم
دو قواره 300 متری در شهرمون حدود شش سال پیش از مادرم که بهش ارث رسیده بود
یه قوارش و بهم هدیه داد و یه قوارش و پولش و بهش دادم
و یه کاغذ دست نوشته با خط خودش نوشت و رضایت کامل و داد و امضا و اثر انگشت زد
و پدرم هم به عنوان شاهد امضا کرد و قواره هارو مادرم در محضر وکالت فروش داد که بنام بزنم
من هم بنام همسرم کردم
پولی هم که بابت یک قواره به مادرم دادم از حساب کارت بانکی همسرم بود
الان بعد شش سال برادرام مادرم و بردن شکایت کردن که قواره هارو پس بگیر
و اونها الان هیچ مدرکی هم ندارن از سندها و..
سوالم اینه که قانون در این موارد حق و به کی میده ممنون بابت پاسخ گوییتون❤️
سلام اولا باید دیر عنوان خواسته یا شکایت ایشون چیست ثانیا برای اثبات حقانیت باید بتوانند دلیلی ارائه دهند. چنانچه مادر در قید حیات باشند خود ایشان می‌توانند درستی انتقال را شهادت دهند در غیر این صورت میتوانید برای دفاع پرینت واریز وجه را در دادگاه ارائه دهید.
سلام پدرم خانه دو طبقه خود را بنام مادرم وخواهرم کرده ولی خودش وکالت تام از هردو داشته حالا مادرم که در بستر بیماری است با عزل وکالت پدرم،سهم خودش هم بنام همون خواهرم که معلول هم هست کرده با توجه به عدم رضایت بقیه،مادرم از کار خود پشیمان شده،آیا راهی برای رجوع از این صلح عمری وجود دارد؟
سلام بله با مراجعه به همان دفترخانه، از صلح خود رجوع نمایند.
با سلام و عرض احترام سوال اینه
یک واحد مسکونی بین مصالح و متصالح در سال ۹۶ صلح شده و هر دو از دنیا رفته اند و پس از انحصار وراثت این واحد به ورثه متصالح رسیده و سند محضری هم خورده اما راجع به اساسیه منزل شامل مبل مان و ظروف آشپزخانه و سرویس خواب اختلاف هست که آیا متعلق به ورثه مصالح است یا متصالح با توجه به اینکه این دو ورثه با هم متفاوت هستند لطفا راهنمایی بفرمائید
سلام بستگی به صلحنامه و مورد مصالحه دارد. چنانچه در صلحنامه تنها واحد مسکونی صلح شده باشد مشمول اثاثیه داخل آن نخواهد شد ولی چنانچه قید شده باشد واحد مسکونی به همراه متعلقات آن، در این صورت تمامی اثاثیه متعلق به مصالح خواهد بود.
سلام عرض ادب پدر بزرگ من یک خونه‌ای رو که‌داییم در آن زندگی می کرده و تخلیه نمی کرده به صورت صلح عمری به ایشان داده به شرط این که خونه رو الان خالی کنه تا زمان زنده بودنشون پرستار بیاد زندگی کنه و دایی خالی نمی کنه و می گه اگر خالی کنم باید برام درستش کنید در صورتی که خودش خونه رو خراب کرده آیا می توان الان صلح عمری را بهم زد باتوجه به عملی نشدن شرط؟
سلام شرایط فسخ صلح عمری ، آن است که در متن قرارداد ، حق فسخ برای مصالح ، پیش بینی شده یا به استناد خیار تخلف از شرط و یا تدلیس ، بتوان قرارداد را یکطرفه بر هم زد که به این منظور ، مصالح باید با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی ، یک نمونه متن فسخ سند صلح عمری تنظیم کرده و اقدام به باطل کردن صلح نامه نماید . بنابراین برای این امر باید قراردادی از قبل تنظیم شده باشد.
سلام وقت بخیر من و همسرم هر دو ازدواج دوم هستیم .واز ازدواج قبل بچه داریم خواستیم منزل رو ۳ دونگ ۳ دونگ کنیم بخاطر مسکن مهر بودن گفتند نمیشه من وکالت محضری دارم از ایشون خواستم ببینم میشه صلح عمرا کرد ؟
سلام موضوع را از دفترخانه اسناد رسمی پیگیری کنید اما در قالب سند صلح عمری عادی نیز، انتقال ملک امکان‌پذیر است.