مطالبه سنوات و مزایای پایان کار 

سنوات یا مزایای پایان کار به مبلغی گفته می شود که بر اساس سابقه کاری کارگر در صورت خاتمه و پایان قرارداد کار ، کار معین یا مدت موقت کارفرما مکلف است به کارگر به ازای هر سال سابقه اعم از متوالی یا متناوب بر اساس آخرین حقوق مبلغی معادل یک ماه حقوق به کارگر پرداخت می شود .در صورتی که کارفرما بعد از قطع همکاری و خاتمه قرارداد ، سنوات و مزایای پایان کار کارگر را محاسبه و تسویه ننماید و در طول مدت قرارداد کار و همکاری نیز مبلغی بابت سنوات به کارگر پرداخت نشود کارگر می تواند بر مبنای ماده 24 قانون کار با طرح دعوای مطالبه سنوات یا مزایای پایان کار در مراجع حل اختلاف کارگر و کارفرما  واقع در اداره کار مربوطه تقاضای رسیدگی و صدور رای پرداخت سنوات را مطالبه نماید .

شرایط مطالبه سنوات و مزایای پایان کار 

• قرارداد کار

 یکی از از شرایط تعلق مزایای پایان کار و سنوات به کارگر وجود قراردادکار می باشد .به موجب ماده 7 قانون کار قراردادکار عبارت است از : هر توافقی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق السعی کاری را برای مدت موقت یا غیر موقت برای کارفرما انجام دهد . قرارداد کار می توتد کتبی یا شفاهی باشد .

بنابر ماده7 قانون کار و رویه موجود در مراجع حل اختلاف برای اثبات وجود رابطه کارگری و کارفرمایی لزومی به وجود قرارداد کارکتبی نیست بلکه رابطه کارگری را می توان با هر دلیلی اثبات کرد در واقع مراجع حل اختلاف با بررسی دلایل و شرایط و اوضاع و احوال هر پرونده در خصوص وجود رابطه کارگری و کارفرمایی اظهار نظر می نمایند .

• اشتغال و سابقه کاری

از دیگر شرایط تعلق سنوات و مزایای پایان کار به کارگر ، وجود سابقه کاری می باشد .به موجب ماده 24 قانون کار در صورت خاتمه قرارداد کار ، کارفرما موظف است به کارگری که مطابق قرارداد یکسال یا بیشتر به به کار اشتغال داشته باشد برای هر سال سابقه اعم از متوالی یا متناوب مزایای پایان کار به وی پرداخت نماید . تا قبل از الحاق تبصره 4 به ماده 7 قانون کار مورخ 1394/02/01 وجود حداقل یکسال سابقه برای مطالبه سنوات و مزایای پایان کار الزامی بود و کارگری که مدت اشتغال و سابقه کار با کارفرما کمتر از یکسال بود سنوات و مزایای پایان کار به ایشان تعلق نمی گرفت . اما با توجه به تبصره 4 الحاقی به ماده 7 قانون کار ،کارفرمایان موظظند به کارگران با قرارداد موقت به نسبت مدت کارکرد مزایای قانونی پایان کار به ماخذ هر سال یک ماه آخرین مزد را پرداخت نمایند .  بنابراین در قراردادهای کار موقت ، شرط وجود حداقل یک سال سابقه اشتغال  منتفی شده است و پرداخت سنوات ومزایای پایان کار بر اساس مدت کارکرد خواه کمتر از یکسال باشد نیز ممکن است .

• خاتمه قرارداد کار

هر قراردادی صرف نظر از شکل انعقاد یا ماهیت آن دارای یک آغاز و پایان است و قرارداد کار نیز از این حکم کلی مستثنی نمیباشد . بنابراین علیرغم ماهیت خاص قراردادهای کار ، در صورت انجام موضوع قرارداد کار و یا چنانچه به هر علتی ادامه اجرای تعهدات طرفین قرارداد کار ممکن نباشد و در آینده نیز امکان از سرگیری آن وجود نداشته باشد ، با موارد خاتمه قرارداد کار مواجه هستیم .

قرارداد کار به موجب ماده 21 قانون کار به یکی از طرق زیر خاتمه می یابد :

الف . فوت کارگر : با توجه به ماهیت قرارداد های کار که قائم به شخص است در صورت فوت کارگر قرارداد کار منحل و خاتمه می یابد .

ب . بازنشستگی کارگر : بازنشستگی به معنای توقف فعالیت های حرفه ای به علت ازدیاد سن است .سن بازنشستگی در ایران با توجه به ماده 76 قانون تامین اجتماعی 60 سال تمام برای آقایان و 50 سال تمام برای خانمها می باشد .

ج . از کار افتادگی کلی کارگر : یکی از راههای انحلال و خاتمه قرارداد کار از کارافتادگی کلی کارگر است . از کار افتادگی عبارت است از کاهش قدرت کارگر به نحوی که نتواند با اشتغال به کار سابق یا کار دیگری بیش از یک سوم از درآمد قبلی خود را به دست آورد.

د . انقضای مدت در قرارداد های کار با مدت موقت و عدم تجدید صریح یا ضمنی آن : در صورت اتمام مدت قرارداد تعهدات طرفین خود به خود پایان می یابد .

ه . پایان کار در قراردادهای مربوط به کار معین : در این نوع از قراردادهای کار ، پایان قرارداد منوط به انجام کار مشخص و معین می باشد .

و . استعفای کارگر : استعفا به معنای قطع همکاری از طرف کارگر با اعلام قبلی و رعایت تشریفات ماده 21 قانون کار می باشد .

ز . فسخ قرارداد به نحوی که در متن قرارداد منطبق با قانون کار پیش بینی شده باشد .

مطالبه حق سنوات در صورت اخراج کارگر 

به موجب ماده 27 قانون کار و سایر مقررات کار ، دلایل اخراج  کارگر از سوی کارفرما به دو دسته کلی تقسیم می شود :

الف . قصور کارگر در انجام وظایف محوله و وظایفی که به موجب قرارداد کار متعهد به انجام آنها شده است و نقض مقررات و آیین نامه های انضباطی کارگاه .

ب. عدم نیاز کارفرما و کارگاه به ادامه کار کارگر .

اخراج کارگر باید به تایید شورای اسلامی کار یا انجمن صنفی برسد در صورت عدم توافق موضوع مراجع حل اختلاف کارگر و کارفرما ارجاع و مورد رسیدگی قرار می گیرد . به موجب نص صریح ماده 27 قانون کار در صورتی که اخراج کارگر با دلایل قانونی صورت گرفته باشد و  مورد تایید هیات تشخیص یا هیات حل اختلاف باشد باید حق سنوات کارگر پرداخت شود .

بنابراین در صورت اخراج کارگر توسط کارفرما به کارگر حق سنوات و مزایای پایان کار تعلق می گیرد .