انتقال مالکیت علامت تجاری

انتقال مالکیت علامت تجاری در قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علایم تجاری و آیین نامه اجرایی آن پیش بینی شده است . علامت تجاری طبق بند الف ماده 30 قانون فوق الذکر ،  عبارتست از : هر نشان قابل رویتی که بتوان کالا یا خدمت اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز نماید . انتقال علامت تجاری به فرایندی گفته می‌شود که در آن مالکیت حقوقی یک علامت تجاری از یک شخص حقیقی یا حقوقی به شخص حقیقی یا حقوقی دیگری منتقل می‌شود. به عبارت ساده تر منظور از انتقال مالکیت علامت تجاری انتقالی که منتقل الیه به عنوان مالک جدید حق هرگونه استفاده و دخل و تصرف در علامت تجاری را داشته باشد که می تواند ارادی یا غیر ارادی باشد که در ادامه توضیح خواهیم داد  .

  به موجب مواد ۱۲۲و 139 آیین نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات ، انتقال حق مالکیت باید ، به مرجع ثبت اعلام و در پرونده مربوط درج گردد. البته انتقال جزئی حق مالکیت نیز به موجب تبصره ماده 122 همان قانون نیز ممکن است . انتقال علامت تجاری ( ارادی ) معمولا از طریق قرارداد انتقال مالکیت و تنظیم صلحنامه ای در دفاتر اسناد رسمی و سپس ثبت آن در مرجع قانونی انجام می شود .

انواع انتقال مالکیت علامت تجاری

• انتقال کامل علامت تجاری 

در این نوع انتقال، تمامی حقوق و مالکیت مربوط به علامت تجاری به طرف دیگر منتقل می‌شود. این انتقال می‌تواند دائمی باشد و مالک جدید تمامی حقوق مربوط به استفاده، فروش و توسعه علامت تجاری را در اختیار دارد.

• انتقال جزئی علامت تجاری 

 در این حالت، تنها بخشی از حقوق یا کاربردهای علامت تجاری به طرف دیگر منتقل می‌شود. این نوع انتقال ممکن است محدود به یک منطقه جغرافیایی خاص یا یک دسته خاص از محصولات یا خدمات باشد.

• انتقال موقت 

در این نوع انتقال، مالک اصلی علامت تجاری به دیگری اجازه می‌دهد تا از علامت تجاری به طور موقت و تحت شرایط خاصی استفاده کند، بدون اینکه مالکیت کامل آن را انتقال دهد. در واقع در این نوع انتقال ، مالکیت علامت تجاری منتقل نمی شود بلکه دارنده مالک علامت تجاری امتیاز استفاده از علامت خود را به صورت محدود به دیگری واگذار می نماید . این نوع از قراردادها که در آن انتقال موقت صورت می گیرد تحت عنوان قراردادهای فرانشیز شناخته می شوند .

نحوه انتقال مالکیت علامت تجاری

انتقال علامت تجاری یکی از مهمترین حقوقی است که مالک علامت تجاری نسبت به علامت تجاری خود دارا می باشد. انتقال علامت تجاری با توجه به ارادی ( قراردادی ) بودن یا قهری بودن ( ارث )  به روش های ذیل امکان پذیر است:

انتقال ارادی مالکیت علامت تجاری

انتقال ارادی علامت تجاری به وسیله قرارداد بین مالک و منتقل الیه صورت می گیرد. در انتقال ارادی دارنده علامت تجاری علاوه بر انعقاد قرارداد ، تمام حقوق خود را به موجب صلح نامه به انتقال گیرنده صلح می کند. بعد از آن منتقل الیه باید با اداره مالکیت فکری و صنعتی برای ثبت انتقال مراجعه کند . به موجب ماده 139 آیین نامه اجرایی انتقال مالکیت باید در اداره مربوطه ثبت شود . در غیر این صورت این انتقال در قبال اشخاص ثالث معتبر نبوده و قابل استناد نیست . تبصره یک ماده 139 آیین نامه مزبور مقرر داشته است :  تا زمانی که انتقال انجام شده در دفتر مربوط ثبت نشده باشد، مرجع ثبت فقط شخصی را که علامت به نام او ثبت شده مالک خواهد شناخت.

در ادامه مراحل انتقال علامت تجاری را  به طور خلاصه خواهیم آورد . 

مراحل انتقال علامت تجاری

1. تنظیم قرارداد انتقال و صلحنامه : برای انتقال علامت تجاری باید یک قرارداد انتقال که حاوی توافقات و شروط ضمن عقد است  به علاوه صلح نامه رسمی بین طرفین تنظیم شود که شرایط و جزئیات انتقال را مشخص نماید. 
2. مراجعه به اداره مالکیت معنوی جهت ثبت انتقال : پس از ثبت توافق در دفتر اسناد رسمی باید یک نسخه آن به اداره مالکیت معنوی ارائه شود تا این انتقال در آن سازمان نیز به رسمیت شناخته شود.
3. پرداخت هزینه های مربوطه: هزینه های مربوط به نقل و انتقال مانند هزینه اظهارنامه، دفترخانه، روزنامه رسمی و هزینه حق الثبت نقل و انتقال باید پرداخت شود.

انتقال قهری مالکیت علامت تجاری 

نوع دیگری از انتقال علامت ثبت شده، انتقال قهری است. انتقال قهری بدون اراده مالک علامت تجاری و به سبب فوت او به ورثه وی انتقال می یابد. که قانون گذار آن را در تبصره ۲ ماده 139 آیین نامه اجرایی  قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری آورده است. طبق این ماده، انتقال قهری علامت با رعایت مقررات این ماده توسط ورثه و با ارائه رونوشت مصدق گواهی انحصار وراثت با تعیین سهم الارث به ثبت می رسد.

با انتقال مالکیت علامت تجاری ، مالک جدید چه حقوق دارد ؟

با انتقال علامت تجاری، حقوقی که به منتقل ‌الیه ، منتقل می‌شود می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• حق استفاده انحصاری

منتقل ‌الیه حق استفاده انحصاری از علامت تجاری را در ارتباط با کالاها و خدمات مشخص‌شده در توافق ‌نامه انتقال به دست می‌آورد. این به این معناست که او می‌تواند از علامت تجاری در بازار برای تبلیغ و فروش محصولات یا خدمات خود استفاده کند.

• حق جلوگیری از استفاده غیرمجاز

منتقل‌ الیه می‌تواند از علامت تجاری در مقابل استفاده غیرمجاز توسط دیگران محافظت کند. این شامل حق اقدام قانونی علیه افرادی است که به طور غیرمجاز از علامت تجاری استفاده می‌کنند.

• حق صدور مجوز 

منتقل‌الیه می‌تواند به دیگران اجازه دهد که تحت شرایط خاصی از علامت تجاری استفاده کنند. این می‌تواند به صورت توافق ‌نامه‌های مجوز یا لایسنس باشد.

• حق انتقال مجدد

منتقل ‌الیه ممکن است حق داشته باشد که علامت تجاری را در آینده به شخص یا شرکت دیگری منتقل کند، البته این موضوع بستگی به شرایط توافق ‌نامه اولیه دارد.

• حق توسعه و گسترش

منتقل ‌الیه می‌تواند علامت تجاری را در بازارهای جدید یا برای محصولات و خدمات جدید توسعه دهد، البته در چارچوب حقوق و محدودیت‌ های تعیین‌ شده در توافق‌ نامه.

• حق بهره‌برداری مالی

در صورتی که برند تجاری ارزش مالی داشته باشد، منتقل‌الیه می‌تواند از آن به عنوان یک دارایی مالی بهره ‌برداری کند، مثلاً با استفاده از آن به عنوان وثیقه برای دریافت وام.

مهم است که تمامی حقوق و تعهدات در توافق ‌نامه انتقال به وضوح مشخص شود تا از هرگونه ابهام یا اختلاف در آینده جلوگیری شود. در صورت ابطال علامت تجاری ، انتقال آن نیز باطل می گردد.

مدارک مورد نیاز برای انتقال علامت تجاری در اداره مالکیت فکری یا صنعتی 

1. اصل سند صلح
2. مدارک شناسایی مالک جدید مثل کارت ملی و شناسنامه . در صورتی که منتقل الیه شخص حقوقی باشد تصویر روزنامه رسمی مربوط به ثبت شخص حقوقی و آخرین تغییرات در صورتی که تغییری در هیات مدیره آن روی داده باشد.
3. اصل گواهی ثبت علامت تجاری
4. رسید پرداخت هزینه های انتقال
5. مدارک مورد نیاز برای انتقال برند به شخص حقوقی

انتقال مالکیت علامت تجاری قبل از ثبت آن

تقاضای ثبت علامت تجاری، برای متقاضی حق تقدیم ایجاد می نماید. با توجه به اینکه این حق دارای ارزش مالی است می توان گفت قابل نقل و انتقال است. طبق بند الف ماده ۴ کنوانسیون پاریس، هر شخصی که در یکی از کشورهای اتحادیه اظهارنامه مربوط به ثبت علامت کارخانه و یا علامت تجارتی را شخصا تسلیم نموده باشد، در مورد تسلیم اظهارنامه در سایر کشورهای اتحادیه در مهلت های مقرر از حق تقدم برخوردار است.

در قانون ثبت اختراعات طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶، انتقال تقاضای ثبت علامت تجاری و حق تقدم ناشی از آن را مورد شناسایی و حمایت قرار داده است.

مستندات قانونی انتقال مالکیت علامت تجاری 

• ماده ۱۳۹ آیین نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات طرح های صنعتی و علامت تجاری

 هرگونه انتقال مالکیت علامت ثبت شده باید در مرجع ثبت به ثبت برسد . در درخواست کتبی برای ثبت انتقال باید نکات زیر صریحاً قید شود:

1. شماره و تاریخ ثبت علامت در ایران؛
   
2. اسم و نشانی و تابعیت منتقل‌الیه (مالک جدید) یا نماینده قانونی وی، در صورت وجود؛
   
3. در صورت انتقال جزئی، بیان کالاها و خدماتی که علامت نسبت به آن‌ها منتقل شده است.

اصل آخرین گواهی‌نامه معتبر علامت، سند انتقال علامت که به امضاء مالک پیشین علامت و منتقل‌الیه رسیده است، مدارک نمایندگی قانونی، در صورت وجود، و رسید مربوط به پرداخت هزینه‌ها باید ضمیمه درخواست شود.
تبصره۱ـ تا زمانی که انتقال انجام شده در دفتر مربوط ثبت نشده باشد، مرجع ثبت فقط شخصی را که علامت به نام او ثبت شده مالک خواهد شناخت.
تبصره۲ـ انتقال قهری علامت با رعایت مقررات این ماده توسط ورثه و با ارایه رونوشت مصدق گواهی انحصار وراثت با تعیین سهم الارث به ثبت می‌رسد.

• ماده۱۴۰ آیین نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات طرح های صنعتی و علامت تجاری

اگر انتقال راجع به قسمتی از کالاها یا خدمات موضوع علامت ثبت شده باشد، خروج آن از مالکیت مالک اولیه علامت، به صورت مشخص در پی علامت ثبت شده در دفتر ثبت علامت تجاری، ثبت و چنانچه با انتقال مزبور طبقه، یا طبقاتی کلاً از حیطه علامت ثبت شده خارج گردد، در این صورت به آن طبقه یا طبقات شماره یا شماره‌های فرعی از شماره (۱) به تعداد طبقات مزبور تعلق می‌گیرد و هرگاه انتقال صرفاً مربوط به کالا‌ها یا خدمات، بدون انتقال کلی طبقه مربوط واقع شده باشد، بدواً به طریق فوق شماره‌‌گذاری شده و پس از آن شماره فرعی از شماره فرعی طبقه مرتبط محسوب و به همین طریق به دنبال علامت ثبت شده درج می‌‌گردد.
تبصره۱ـ هرگاه انتقالات موضوع این ماده در دفتر متمم منعکس گردد، می‌بایست به شماره ثبت اصلی علامت ثبت شده و صفحه و دفتر مربوط اشاره شود.
تبصره۲ـ در صورت انتقال جزیی کالاها و خدمات موضوع علامت، مدت اعتبار بخش منتقل شده نمی‌تواند بیشتر از مدت اعتبار باقی مانده علامت ثبت شده در گواهی‌نامه ثبت آن باشد.
تبصره۳ـ در صورت انتقال جزئی کالاها و خدمات موضوع علامت، منتقل‌الیه می‌تواند درخواست صدور گواهی‌نامه علامت برای مدت باقی مانده از دوره اعتبار علامت ثبت شده را نماید.
تبصره۴ـ چنانچه علامت ثبت شده در موعد مقرر تمدید نگردد، مانع از تمدید علامت برای آن دسته از کالاها و خدماتی که قبل از موعد تمدید جزئاً منتقل شده‌اند، نخواهد بود.
تبصره۵ ـ نقل و انتقالات جزئی کالاها و خدمات موضوع علامت باید در ظهر آخرین گواهی‌نامه معتبر علامت نیز منعکس گردد.

• ماده ۱۴۱ آیین نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات طرح های صنعتی و علامت تجاری

مالک علامت می‌تواند اجازه بهره برداری از علامت ثبت شده خود را به هر شکل قانونی به دیگری اعطا نماید. در مجوز بهره‌برداری همچنین باید صریحاً به این نکته اشاره شود که آیا اجازه به صورت انحصاری صادر می‌شود یا خیر و نیز این که آیا اجازه گیرنده فعلی حق اعطای اجازه‌های بعدی را دارد یا خیر. اگر انحصاری یا غیر انحصاری بودن بهره‌برداری از علامت در مجوز ذکر نشود هر مجوز بهره‌برداری که به ثبت می‌رسد، غیر انحصاری تلقی می‌گردد.