جرم آدم ربایی و مجازات آدم ربایی

جرم آدم ربایی و مجازات آدم ربایی در ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی جرم انگاری و پیش بینی شده است . به موجب ماده ۶۲۱ قانون مزبور هر کس شخصا یا توسط دیگری، شخصی را به قصد مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگر، به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو ،دیگری را برباید یا مخفی کند، به حبس از 5 تا 15 سال محکوم خواهد شد. آدم‌ربایی به معنای سلب آزادی تن دیگری بدون رضایت او و با قصد نامشروع از راه جابجایی از محلی به محل دیگر می‌باشد.

شرایط تحقق جرم آدم‌ ربایی

• عنصر مادی جرم آدم ربایی

عنصر مادی جرم آدم ربایی عبارت است از انتقال جسم مجنی‌علیه از محلی به محل دیگر با زور و تهدید و حیله به طوری که مجنی‌علیه اراده‌ای از خود نداشته باشد و سلب آزادی از فرد محقق شده باشد . همانطور که از عنوان جرم مشخص است موضوع جرم آدم ربایی انسان زنده است که حداقل ۱۵ سال داشته باشد در غیر این صورت ممکن است مشمول آدم‌ربایی مشدد و یا دزدیدن طفل تازه متولد شده یا مخفی‌کردن اموات قرار می گیرد .

• عنصر معنوی جرم آدم ربایی

عنصر معنوی یا سوء نیت در جرم آدم ربایی عبارت است از اینکه مرتکب علاوه بر علم به موضوع جرم و وصف آن یعنی انسان زنده باید در انجام عمل عمد هم داشته باشد .

علی‌الاصول انگیزه به عنوان یکی از اجزاء تشکیل‌دهنده عنصر روانی جرایم بشمار نمی‌ آید. با این وجود انگیزه یکی از اجزاء عنصر معنوی جرم آدم‌ ربایی به شمار می‌آید .هر چند مقنن در ماده   ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی واژه قصد را بکار برده است ولی این واژه دلالت برانگیزه می‌کند و دلالت بر سوء‌ نیت خاص ندارد و فرد آدم ربا باید عمد در ربودن فرد داشته باشد.

با توجه به اینکه نتیجه جرم آدم‌ ربایی از عمل مرتکب منفک نیست بنابراین سوء‌ نیت خاص در سوء نیت عام مرتکب مستتر است و کسی که قصد ربودن کسی را دارد در ضمن قصد سلب آزادی او را نیز دارد.

• عنصر قانونی | ماده قانونی جرم آدم ربایی

عنصر قانونی جرم آدم ربایی ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی می‌باشد. ماده مزبور مقرر می دارد : هرکس به قصد مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگر به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر شخصا یا توسط دیگری شخصی را برباید یا مخفی کند به حبس از پنج تا 15 سال محکوم خواهد شد. اما اگر سن مجنی علیه کمتر از 15 سال باشد، عمل ربودن با وسیله نقلیه اعم از موتوری و غیر موتوری باشد، به مجنی علیه آسیب حیثیتی، روحی و روانی رسانده باشد مجازات تشدید می شود.

مجازات آدم ربایی 

 مجازات آدم ربایی مطابق ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی حبس از پنج تا پانزده سال می باشد . بنابراین تعیین مقدار دقیق حبس در دست قاضی می باشد که با در نظر گرفتن شرایط جرم مانند اینکه آدم ربایی به عنف یا تهدید بوده و شرایط خاص مجرم تعیین می شود .

مجازات شروع به آدم ربایی

قانونگذار شروع به آدم ربایی را جرم دانسته است. بنابراین اگر کسی شروع به آدم ربایی کند یعنی قصد ارتکاب جرم کند و شروع به اجرای آن نماید اما جرم بنا به دلایلی اتفاق نیفتد و نتیجه حاصل نشده باشد به استناد ماده 41 و تبصره ماده 621 قانون مجازات اسلامی به سه تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد.

برای اینکه شروع به جرم جنبه کیفری داشته باشد، فرد باید عملیات مجرمانه را شروع کرده باشد. همچنین برای اینکه اقدام فرد مرتکب را شروع به جرمی بدانیم که قابل تعقیب و محاکمه قضایی است، خود او نباید از این کار دست کشیده باشد.

بنابراین اگر کسی به اراده خود از عملیات اجرایی جرم دست کشیده باشد و آن را نیمه ‌کاره رها کند و اعمالی که انجام داده است نیز جرم نباشد، دیگر نمی‌توان به عنوان شروع به جرم او را محاکمه کرد.

موارد تشدید مجازات آدم ربایی

1. سن مجنی‌علیه کمتر از ۱۵ سال تمام باشد.
2. ربودن با وسیله نقلیه باشد. وسیله نقلیه منصرف به وسیله نقلیه موتوری است اما اطلاق آن در اینجا شامل وسیله نقلیه غیرموتوری هم میشود و علت مشدد بودن هم چون باعث تسهیل در ارتکاب جرم و باعث رعب و وحشت و امکان فرار مجنی‌علیه هم کمتر می‌شود.
3. رساندن آسیب جسمی به مجنی‌علیه ُ اگرچه ظهور در آسیب جسمی دارد اما ظاهراً شامل آسیب‌های روحی و روانی هم می‌شود
4. رساندن آسیب حیثیتی به مجنی‌علیهُ در صورتی‌که بزه دیده مؤنث یا پسر بچه زیبا باشد مفروض گرفته می‌شود در غیر این صورت باید از طرف مجنی‌علیه ثابت شود.

مصادیق خاص آدم ربایی

• ربودن طفل تازه متولد شده ماده ۶۳۱ ق. م.
• مخفی‌کردن اموات ماده ۶۳۵؛
• مخفی‌کردن مجرم؛
• ربودن اتباع ایرانی: قانون تشدید مقابله با اقدامات تروریستی دولت آمریکا مصوب ۱۰/۸/۱۳۶۸.

تفاوت آدم ربایی با حبس کردن

هر کس از مقامات یا مامورین دولتی یا نیروهای مسلح یا غیر آنها بدون حکمی از مقامات صلاحیتدار در غیر مواردی که در قانون جلب ‌یا توقیف اشخاص را تجویز نموده، شخصی را توقیف یا حبس کند یا عنف در محلی مخفی نماید مرتکب جرم حبس غیر قانونی شده است.

ارتکاب این جرم منتهی به بازداشت و حبس‌ های طولانی‌ مدت نمی ‌شود همین که شخصی بدون مجوز قانونی و قضایی و خارج از صلاحیت اقدام به حبس دیگری نماید هرچند مدت زمان کوتاهی باشد جرم محقق شده است .

در حالی که در جرم آدم ربایی رفتار فیزیکی لازم برای تحقق این جرم ربودن است، همانطور که ربودن مال مستلزم نقل مکان کردن مال دیگری بدون رضایت وی می باشد، برای تحقق جرم آدم ربایی نیز، برخلاف جرم حبس کردن غیر قانونی، باید شخص دیگری بدون رضایت خودش چه به طور پنهانی و چه به صورت علنی جابجا شود. بنابراین، بستن در اتاق بر روی دیگری و یا همراه کردن دیگری با خود با میل و رضایت وی آدم ربایی محسوب نمی شود.

آیا جرم آدم ربایی قابل گذشت است؟

آدم ربایی از جرایم غیر قابل گذشت محسوب می‌شود. بنابراین، گذشت شاکی خصوصی، تعقیب و یا اجرای مجازات‌ را‌ موقوف نخواهد کرد. درصورت گذشت شاکی یا مـدعی‌ خصوصی فـقط مـی‌توان به استناد‌ ماده ۳۸ قانون‌ مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، مجازات‌ مرتکب را تخفیف داد.

مجازات آدم ربایی قابل تعلیق نیست 

مجازات آدم ربایی غیر قابل تعلیق است.  مطابق بند ب ماده ۴۷ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲، مجازات کـسانی کـه به اتهام ارتکاب‌ جرم‌ آدم‌ربایی‌ محکوم‌ می‌شوند، غیر قابل‌ تعلیق است.

معاونت در جرم در آدم‌ربایی

به موجب ماده ۱۲۶قانون مجازات اسلامی هرگاه کسی با علم و اطلاع وسایل ارتکاب جرم آدم‌ربایی را تهیه کند و یا افراد را به ارتکاب جرم فوق تحریک یا ترغیب یا تهدید یا تطمیع نماید و یا به هر طریق دیگر وقوع جرم را تسهیل کند معاون در جرم آدم ربایی شناخته شده و به مجازات تا دو درجه پایین تر از مجازات اصلی محکوم خواهد شد .

مرجع قضایی صالح به رسیدگی جرم آدم ربایی

رسیدگی به جرم آدم ربایی ابتدا در دادسرای عومی و انقلاب محل وقوع جرم  و سپس در صلاحیت دادگاه کیفری دو می باشد.