با گسترش جوامع انسانی ونتیجتا افزایش سطح فعالیت های ساختمانی، شاهد افزایش روزافزون حوادث غیرقابل پیش بینی ناشی ازعملیات های ساختمانی هستیم.چرا که درتمامی مراحل شروع تا اتمام پروژه هر لحظه ممکن است شاهد بروزخطرات وحوادث احتمالی غیرقابل پیش بینی باشیم که طرفین قرارداد و کارگران و اشخاص ثالث را به انحای مختلف تهدید می نماید.که اخذ بیمه های ساختمانی لازم جهت جبران یا کاستن ازخسارات مالی وجانی وارده را بیش ازپیش ضروری می نماید.
لذا ازجمله توافقات مرسوم وضروری که دربندهای شروط قراردادهای مشارکت درساخت درخصوص آن تراضی وبایستی تعیین تکلیف گردد،الزام سازنده براخذ بیمه نامه های متداول دراین قبیل قراردادها ازجمله بیمه عملیات ساختمانی (بیمه مسئولیت مدنی ناشی ازاجرای عملیات ساختمانی درقبال اشخاص ثالث) و بیمه مسئولیت ساختمانی (بیمه مسئولیت مدنی سازندگان ابنیه درمقابل کارگران ساختمانی) وبیمه تضمین کیفیت ساختمان (بیمه عیوب پنهان ساختمان) و بیمه های آتش سوزی و… است.که درسالهای اخیربا توجه به بی احتیاطی و بی مبالاتی های صورت گرفته ازطرف مالک و سازنده و کارگران پروژه ،به کررات شاهد وقوع خسارات مالی وجانی و جرحی وارده به مالک و سازنده و اشخاص ثالث وکارگران پروژه و به تبع آن کثرت طرح دعاوی مربوط به این بخش هستیم .که بعضا جبران خسارات وارده مالی وجانی آن غیرممکن است .
درصورت عدم ایفای این قبیل تعهدات ازسوی شخص سازنده،مالک می بایست با توجه به اهمیت موضوع وقبل ازشروع عملیات اجرائی ساخت،نسبت به طرح دعوای مربوط به خواسته الزام سازنده نسبت به اخذ بیمه های توافق شده درقرارداد،نسبت به الزام وی به ایفای تعهدات قراردادی خود اقدام نماید.
نکات ضروری:
۱.علیرغم تعهد سازنده به اخذ بیمه های ساختمانی،نافی مسئولیت مالک درقبال شخص ثالث نخواهد بود ودرفرض بروز خسارت،براساس نظرکارشناس رسمی دادگستری وتشخیص دادگاه درصدد تقصیرافراد دخیل درورود خسارت تعیین و مسئولیت جبران خسارت وارد تقسیم می گردد.
۲. طرفین قراردادهای مشارکت درساخت و ساز ضروری است،قبل ازانعقاد قرارداد،با اخذ مشاوره های لازم از مشاوران بیمه و وکلای متخصص دراین بخش،نسبت به کسب اطلاعات لازم واخذ بیمه های متناسب با حداکثرپوشش بیمه ای درجهت امکان جبران خسارات وارده مالی وجانی وجرحی وارده به خود و اشخاص ثالث عمل نمایند.
مبنای دعوای الزام سازنده به اخذ بیمه های توافق شده درقرارداد
مبنای الزام سازنده یا شخص متعهد به ایفای تعهد براخذ بیمه های ساختمانی توافق شده درمتن قرارداد تراضی طرفین قرارداد است. که براساس مقررات قانونی ازجمله مصرحات اعلامی درمواد ۱۰ و ۲۱۹ قانون مدنی،شخص متعهد ملزم به ایفای تعهد قراردادی خود می نماید.
لذا درفرضی که طرفین قرارداد درخصوص اخذ بیمه های ساختمانی لازم وشخص متعهد سکوت نموده باشند،با توجه به اینکه قرارداد قانون حاکم برطرفین قرارداد است ،نمی توان سازنده برایفای تعهد اخذ بیمه های ساختمانی ملزم نمود ومالک شخصا می بایست نسبت به اخذ بیمه های ساختمانی لازم عمل نماید.
لازم به ذکراست،هرچند درجهت اخذ پروانه ساختمانی،اخذ بیمه های ساختمانی خاصی از جمله بیمه تضمین کیفیت ساختمان الزامی است،ولی این الزام موجب ایجاد تعهد برای سازنده درالزام براخذ سایربیمه های ساختمانی لازم جهت جبران خسارات وارده درآینده را شامل نخواهد شد.
نکته:
با توجه به اهمیت اخذ بیمه های ساختمانی،ضروری است،درزمان انعقاد قرارداد مشارکت درساخت ازکلی گویی درقرارداد اجتناب شود وبا ذکردقیق نوع بیمه وسقف لازم پوشش بیمه ای ازاختلافات احتمالی درآینده جلوگیری گردد.
انواع بیمه درقراردادهای مشارکت درساخت(کارگاههای ساختمانی)
پروژه های ساخت وساز دارای تنوع بیمه ای است. ولی موارد مرسوم ومبتلا به آن که غالبا توسط سازنده اخذ می گردد،بشرح اعلامی ذیل می باشد و اختصارا به تعریف هریک خواهیم پرداخت.
۱.بیمه عملیات ساختمانی (بیمه مسئولیت مدنی ناشی ازاجرای عملیات ساختمانی درقبال اشخاص ثالث)
موضوع این بیمه نامه،جبران خسارات مالی و بدنی وارده به اشخاص ثالث ازطرف شرکت بیمه که ناشی ازمسئولیت مدنی بیمه گزاردرجریان عملیات ساختمانی صورت گرفته درمحل اجرای پروژه با احرازمسئولیت بیمه گزارودرصورت لزوم براساس حکم مرجع قضایی می باشد.
۲.بیمه مسئولیت مدنی سازندگان ابنیه درمقابل کارگران ساختمانی
موضوع این بیمه نامه جبران خسارت وارده به کارگران و کارکنان پروژه ساختمانی را پوشش می هد وشرکت های بیمه درجهت جذب بیمه گران بعضا دربیمه نامه های صادره با اخذ مبلغ مضاعف جبران خسارات مالی و جانی وارده به اشخاص ثالث را نیز برعهده می گیرند.
۳.بیمه تضمین کیفیت ساختمان (بیمه عیوب پنهان ساختمان)
بیمه تضمین کیفیت ساختمان (بیمه عیوب پنهان ساختمان) ازجمله بیمه نامه های اجباری است که مجریان ساخت یا مالکین آن پس ازاتمام مراحل ساخت ساختمان جهت اخذ گواهی پایان کار ازشهرداری ملزم به اخذ آن هستند.که براساس این بیمه نامه به مدت ۱۰ سال خسارات و صدمات ناشی ازعیوب اساسی و پنهان ساختمان که ناشی ازطراحی واجرای نادرست پروژه و استفاده ازمصالح نامرغوب و…توسط شرکت بیمه با رعایت شروط بیمه نامه است پرداخت خواهد شد.
طرفین دعوی الزام سازنده به اخذ بیمه نامه های توافق شده درقرارداد
مالک ملک با سمت خواهان و سازنده بعنوان خوانده درقرارداد اعلام خواهند شد.
مرجع صالح جهت رسیدگی به دعوی الزام سازنده به اخذ بیمه نامه های توافق شده درقرارداد
مالک می تواند براساس ماده ۱۳ قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی وانقلاب درامورمدنی،دردادگاه محل اقامت سازنده یا محل انعقاد قرارداد یا محل اجرای تعهد اقدام به طرح دعوا نماید.لازم به ذکراست،به نظرمی رسد،درفرض سکوت درقرارداد،با توجه به عدم مذاکره وعدم تراضی طرفین قرارداد مشارکت نسبت به شخص متعهد، پرداخت بدهی ملک،بدهی مذکورخارج از موضوع قرارداد بوده ودرفرض طرح دعوا، قانونا دادگاه محل اقامت سازنده صلاحیت محلی جهت ورود دردعوا را خواهد داشت.
نکته:
درفرض وجود شرط داوری یا قرارداد مستقل داوری،دعوی مذکوربا ارجاع امربه داوری حل وفصل خواهد شد.
که با توجه به کثرت و حجم بالای مطالب مربوط به بخش داوری درقراردادها به تفصیل درمبحث مجزای داوری به آن پرداخته شده است.
نحوی اجرای رای الزام سازنده به اخذ بیمه نامه های توافق شده درقرارداد
پس ازطرح دعوی الزام سازنده به بیمه نامه های توافق شده درقرارداد و صدورحکم قطعی دال براجابت خواسته اعلامی،مالک (محکوم له) می بایست براساس رای صادره درخواست صدوراجرائیه ازدادگاه بدوی صادرکننده رای اولیه یا دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به خواسته را درفرض عدم وجود شرط داوری داشته است بنماید و با صدوروابلاغ اجرائیه به محکوم علیه،نامبرده می بایست ظرف ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ اجرائیه نسبت به اجرای حکم اقدام نماید.درغیراینصورت با درخواست محکوم له و تشکیل پرونده اجرائی وبراساس مقررات قانون اجرای احکام مدنی وقانون نحوی اجرای محکومیت های مالی مصوب ۱۵/۰۷/۱۳۹۷ واحد اجرای احکام با شناسایی اموال محکوم علیه و ازمحل فروش آن نسبت به اجرای مفاد رای اقدام می نماید.یا شخص ذی نفع می تواند براساس ماده ۲۲۲ قانون مدنی و با اخذ دستوراز دادگاه نسبت به پرداخت هزینه های مربوط نسبت به اخذ بیمه های مورد قرارداد اقدام نماید ومتعاقبا ازطریق واحد اجرای احکام وبدون طرح دادخواست نسبت به وصول مبالغ پرداختی ازمتعهد اقدام نماید.
نکته:اگرمالک بدون طی مراحل مذکوراقدام به اخذ بیمه نامه های موضوع قرارداد وپرداخت هزینه های آنها نماید،نمی تواند جهت وصول مبلغ پرداختی به سازنده مراجعه نماید.
